COVID-19’un turizme ve gelişmekte olan ülkelerde ekonomik kayıplar artıyor.
UNCTAD raporuna göre 2020 ve 2021 yılları için küresel GSYİH’de 4 trilyon Dolar’dan fazla kayba neden olabilir. BM Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) ile ortaklaşa sunulan raporda, uluslararası turizm ve yakından bağlantılı sektörleri tahmini 2,4 trilyon Dolar kayıp yaşadı.
Aşılama belirleyici mi?
Benzer bir kaybın bu yıl da yaşanabileceği konusunda uyarıda bulunan rapor, turizm sektörünün iyileşme büyük ölçüde küresel olarak COVID-19 aşılarının alımına bağlı olacak.
COVID-19 aşılarının bazı ülkelerde diğerlerinden daha belirgin olması nedeniyle, rapor, turizm kayıplarının çoğu gelişmiş ülkede azaldığını ancak gelişmekte olan ülkelerde daha da kötüleştiğini söylüyor.
Aşılama oranlarının yüksek olduğu Fransa, Almanya, İsviçre, Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerde turizm sektörünün daha hızlı toparlanması bekleniyor.
UNWTO’ya göre 2023 veya daha sonrasına kadar toparlanma beklenmiyor.
2021’de 1.8 trilyon Dolar’a kadar kayıp bekleniyor
Bu yılın ikinci yarısında uluslararası turizmde bir toparlanma bekleniyor, ancak
UNCTAD raporu 2019 seviyeleri ile karşılaştırıldığında hala 2021’de 1,7 trilyon Dolar ile 2,4 trilyon Dolar arasında bir kayıp gösteriyor.
UNWTO tarafından öngörülen ilk senoryo, uluslararası turist sayısında % 75’lik bir azalmayı yansıtıyor. Bu senaryoda, küresel turist gelirlerinde düşüş reel GSYİH’da 948 milyar Dolar’lık bir kayba neden oluyor.
Bu senaryoda, küresel turist gelirlerinde 948 milyar Dolar’lık bir düşüş, iki buçuk kat artışla 2,4 trilyon Dolar’lık reel GSYİH kaybına neden oluyor. Bu oran ülkeler arasında bir kattan üç kata veya dört kata kadar büyük farklılıklar göstermektedir.
Türkiye örneği
Örneğin, uluslararası turizm Türkiye’de GSYİH’nın yaklaşık %5’ine katkıda bulunuyor ve ülke 2020’de uluslararası turistlerde % 69’luk bir düşüş yaşadı. Ülkenin turizm talebindeki düşüşün 33 milyar Dolar olduğu tahmin ediliyor ve bu da yiyecek, içecek, perakende ticaret, iletişim ve ulaşım gibi yakından bağlantılı sektörlerde kayıplara yol açıyor.
Türkiye’nin üretimdeki toplam düşüşü, ilk şokun yaklaşık üç katı olan 93 milyar Dolar. Tek başına turizmdeki düşüş, yaklaşık % 9’luk bir reel GSYİH kaybına katkıda bulunuyor. Gerçekte bu düşüş, ekonomiyi canlandırmaya yönelik mali tedbirlerle kısmen dengelendi.
İkinci senaryo, UNWTO tarafından daha az karamsar bir tahmin olan uluslararası turist varışlarında %63’lük bir azalmayı yansıtıyor.
UNCTAD tarafından formüle edilen üçüncü senaryo ise 2021’de yerel ve bölgesel turizmin değişen oranlarını dikkate alıyor. Aşılama oranlarının düşük olduğu ülkelerde turizmde %75’lik bir azalma ve nispeten yüksek aşılama oranlarına sahip ülkelerde, çoğunlukla gelişmiş ülkelerde ve bazı küçük ekonomilerde %37’lik bir azalma varsayılmaktadır.
İşgücü kaybı ne?
Rapora göre, turizmdeki azalma, turizmin ekonomi için önemine bağlı olarak %0 ile %15 gibi yüksek bir varyansla, vasıfsız işgücünün işsizliğinde ortalama %5,5’lik bir artışa neden oluyor.
Emek, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ekonomilerde turizm hizmetleri harcamalarının yaklaşık %30’unu oluşturmaktadır. Çok sayıda kadın ve genç çalışanı istihdam eden sektöre giriş engelleri nispeten düşüktür.
UNWTO’ya göre, uluslararası turist varışları Ocak ve Aralık 2020 arasında yaklaşık 1 milyar veya %73 azaldı. 2021’in ilk çeyreğinde, UNWTO Dünya Turizm Barometresi %84’lük bir düşüşe işaret ediyor.
Uluslararası turist varışları (bin olarak)
Turizm düşerken dünya GSYİH’si 2021’de darbe alıyor (3 alternatif senaryo)
Senaryo 1 -2,4 trilyon Dolar
Senaryo 2 -1,7 trilyon Dolar
Senaryo 3 -1,8 trilyon Dolar
Kaynak: UNCTAD